Bún bò huế- Sự tích và Bí kíp chế biến

* Sự tích Bún Bò Huế

Trước khi nói về cách chế biến món bún bò huế thì Tú chép xin kể cho các bạn nghe 1 câu chuyện nói về sự tích của món bún bò Huế nổi tiếng này.

Ngày xửa ngày xưa, ở 1 làng nọ ở miền trung,có 1 cậu bé nọ nhà rất nghèo,cha mẹ anh vì nghèo quá không có tiền cho cậu ăn học nên gửi anh vào cho 1 nhà phú hộ giàu có để làm đầy tớ, khi ấy cậu vừa tròn 10 tuổi, vì nhỏ tuổi nên phú ông bắt cậu đi chăn bò cho lão,ngày ngày cậu phải xua 100 con bò ra đồng cuối ngày xua về chuồng mà chỉ được lão phú hộ cho ăn 1 trái dưa leo với 2 cái trứng cúc, lâu lắm thì mới được ăn 1 củ khoai với 2 trứng gà. Cậu ức chế lắm, ăn thế thì làm sao có sức mà làm được,rất lâu rồi cậu chưa được ăn thịt,từ thịt gà, thịt vịt, heo, bò, trâu, chó,ngựa dê...cậu chưa được ăn từ khi cậu đi ở đợ cho lão phú hộ keo kiệt này, thỉnh thoảng cậu vào bếp trộm đồ ăn để ăn,nhiều lần cậu bị lão ta bắt gặp, lôi ra đánh cho bầm hết cả mông ,lông bay phấp phới, đến là tội nghiệp.

Cứ như thế, năm này qua năm khác. Thấm thoát cũng 8 năm qua đi, năm ấy cậu vừa tròn 18 tuổi,đã trở thành 1 chàng thanh niên khôi ngô tuấn tú, bụng 6 múi, cơ bắp cuồn cuộn, gái trong làng chết mê chết mệt,nhưng khổ nỗi chàng là tên đầy tớ của lão phú hộ nên ai cũng e dè,không giám rước chàng về dinh,nhiều lần chàng che mặt khóc thầm cho số phận hẩm hiu,có lần chàng ngẩng mặt lên trời hét thật to : cái định mệnh! đúng là hồng nhan bạc phận mà!tại sao ông trời lại đối xử với ta như vậy!

Một hôm vẫn đi chăn bò như thường lệ,bỗng thấy 1 cô gái ngồi ôm mặt khóc ở gốc cây, chàng vứt đàn bò chạy ra hỏi thăm cô gái vì sao mà lại ngồi khóc ở đây. Nào ngờ khi vừa nhìn thấy cô gái chàng chăn bò đã đứng hình bởi 1 dung nhan tuyệt mĩ như tiên giáng trần của nàng,ấp úng hồi lâu chàng mới mở miệng hỏi cô:
- Cô..ô..ô...ô..,,, ơi vì sao cô lại khóc ở đây?
- Em bị cha mẹ ép gả cho lão phú ông để đổi lấy vàng bạc,huhu,lão ấy già lắm,lại dâm dê đê tiện nên em sợ quá, em bỏ nhà ra đi, đi được tới đây em mệt quá nên ngồi nghỉ,nghĩ tới cha mẹ ở nhà, em khóc!

Chàng trai thương cô gái quá,lại rất thích cô vì cô rất xinh đẹp nên đã đem lòng yêu mến,chàng hùng hồn nói:
- CÔ ĐỪNG LO! có tôi ở đây thì không ai giám bắt nạt cô đâu!
Cô gái nín khóc, ngước mắt nhìn chàng trai,nghĩ ngợi 1giây cô liền sà vào lòng chàng mà nức nở khiến cho chàng trai lại 1 phen đứng tim vì sung sướng, cô nói khẽ :

- Nếu chàng giúp được em thì kiếp này em nguyện đi theo chàng để làm người nâng bi sửa súng cho chàng
Một lần nữa cô lại khiến cho chàng trai như chết đi vì sung sướng,không ngờ mình lại có được 1 người con gái chịu nâng bi sửa súng giùm mình, ơ nhưng mà có gì đó không ổn, chàng liền hỏi:

- Ô em ơi,thế nào là nâng bi sửa súng@@
Cô gái cười khẽ bảo chàng:
- Ý em nhầm, nâng khăn sửa túi,em đọc truyện Kim Bình Mai nhiều quá nên em hay lộn tí thôi hihi!

Chàng trai cũng chả hiểu Kim Bình Mai là cái gì nhưng nghe cô nói cũng mát lòng mát dạ nên đành ngồi xuống tính kế cho tương lai
Chàng nghĩ, thân mình còn lo chưa xong thì con lo cho ai, giờ lại có ghệ theo thế này thì quả là ngàn cân treo sợi tóc,nghĩ mình làm lụng cho lão phú hộ bao nhiêu năm thế mà chả giành giụm được gì,cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc,bị hà hiếp không thở nổi. Nghĩ vậy,chàng đi về phía đàn bò,dắt 2 con ra,đưa cho cô gái 1 con, còn mình cưỡi 1 con,2 người đi về phía đông, lúc đó mặt trời đã xế chiều.
Lão phú hộ thấy thằng đầy tớ chiều tối vẫn không thấy dắt bò về thì lập tức phái người đi tìm,đến khuya thì bọn đầy tớ mới lùa được đàn bò về, đếm mãi mà vẫn thiếu 2 con,còn thằng chăn bò thì biến mất, lão tức giận điên người nhưng nghĩ lại thôi nó ko lấy hết là hên vãi rồi,kệ mợ nó, coi như trả công nó ở đợ 8 năm vậy.

Chàng trai cưỡi bò đi với cô gái xinh đẹp băng rừng vượt suối 3 ngày 3 đêm thì tới 1 thị trấn đông đúc,lúc này 2 người không 1 xu dính túi, mà bò thì có 2 con, nên 2 người bàn nhau bán mợ nó đi 1 con để lấy tiền làm lộ phí. Lân la mãi mới bán được,cũng may là con bò béo tốt nên chàng bán được tới 50 đồng ( tính ra là hơn 10 chai hiện nay). Có tiền trong tay, 2 người thuê 1 khách điếm ( giờ gọi là mâu theo) để ngủ qua đêm. Đêm ấy 2 người đã động phòng hoa chúc.

Sáng hôm sau,2 người thức dậy đi chợ ăn sáng,đi đến 1 quán bán bánh bèo, 2 người vào quất 8 dĩa liền no căng bụng. Ăn no chàng trai bảo vợ:
- Em yêu,giờ mình đã chạy xa rồi, lão phú hộ đuổi không kịp đâu, anh thấy chỗ này cũng làm ăn được nên mình lập nghiệp ở đây được không em?
Cô gái nói:
- Dạ, anh bảo sao , em nghe vậy, thế anh tính làm cái vẹo gì để sống hả anh?
Chàng trai nghe mà mát dạ mát gan,liền nói với cô gái:

- Mình còn 1 con bò.hay mình xẻ thịt nó ra bán đi em,bán xong mình mua con khác về mổ bán,anh thấy ở đây ít người bán thịt bò lắm.
- Okê anh! Thôi mình ra chợ thuê cái sạp mai mổ bò bán luon nha anh yêu!
- Okê em yêu!

Thế là 2 người kiếm 1 ngôi nhà nguyên căn ngay mặt tiền để thuê,hôm sau, 2 người kiếm được 1 cái sạp ở chợ, anh chàng có sức vóc nên được vợ giao cho việc mổ bò, mang ra chợ cho nàng bán,
Vì nàng có ngoại hình xinh đẹp, ăn nói dịu dàng nên sạp thịt bò của họ ngày càng đắt khách,làm ăn ngày 1 khấm khá.

Chàng trai nhận thấy rằng: cứ cuối ngày thịt thịt bò lại dư 1 ít,ăn mãi cũng ngán,bỏ đi thì phí, cho thì càng phí,nên chàng nghĩ ra 1 cách: cho hết xương bò, thịt bò dư vào 1 nồi cho tí muối vàođể nấu,nấu từ sáng tới chiều khi 2 vợ chồng về nhà thì có 1 nồi nước xương vô cùng thơm ngon, thanh ngọt, 2 vợ chồng húp mãi mà vẫn thấy ngon

Hôm sau,cô vợ mua được 1 ít bún về nhà, 2 vợ chồng bàn nhau chan nước bò nấu vào để ăn, hái thêm ít rau sống, cho thêm ít hành tỏi, ớt xả vào,lại luộc thêm ít thịt bò cho vào bát bún, không ngờ có được 1 tô bún thơm ngon tuyệt hảo. 2 vợ chồng ăn hoài không thấy chán,1 hôm vợ bàn với chồng:
- Hay mình mang ra chợ bán đi anh yêu,ngon thế này mà cứ dấu diếm ở nhà ăn 1 mình thì ích kỷ quá
Anh chồng nói:
- Được đó em yêu,mai em đi bán thịt bò, anh bán bún bò, tối về 2 mình cùng bò ra đếm tiền
Cô vợ tươi cười khoái chí,2 vợ chồng hú hí 1 tí rồi lại đi ngủ

Sáng hôm sau,cô vợ vẫn đi bán thịt bò như thường ngày, anh chồng dọn 1 cái quán trước nhà, dăm ba bộ bàn ghế,đũa ,muỗng, vài lát chanh, ớt, lọ tương, nước mắm để sẵn trên bàn, trước cửa treo tấm bảng viết 2 chữ ngắn gọn: Bún Bò

Người dân đi ngang qua ngửi thấy mùi bún bò thơm phức , tò mò ghé lại ăn,không ngờ ăn tới đâu gật đầu tới đó,quán bún bò của chàng chăn bò thuở nào nổi tiếng khắp xa gần, người người kéo tới ăn, còn hỏi bí quyết để nấu món bún bò này.
Thế rồi 1 đồn 10, 10 đồn trăm, người người ăn bún bò, nhà nhà ăn bún bò, quán bún bò mọc lên khắp đầu làng ngõ xóm, từ miền quê ra thành thị , rồi lan ra khắp miền trung.
Thực khách sành ăn nếu đi qua miền trung, đặc biệt là Huế thì không thể bỏ qua được món bún bò vì bún bò ở đây quá nổi tiếng nên khi đi qua tỉnh khác,để phân biệt bún bò của địa phương thì người ta thường để biển hiệu:Bún Bò Huế để nói lên nguồn gốc cũng như sự khác biệt của Bún Bò Huế với bún bò khác!

Câu chuyện về 2 vợ chồng bán bún bò đã dần chìm vào quên lãng, điều đọng lại duy nhất trong lòng người dân là 3 chữ: Bún Bò Huế đã lưu truyền trong dân gian Việt Nam không biết từ bao giờ.
Cho đến ngày nay, Bún Bò Huế đã được đi vào sách ẩm thực của thế giới, được vinh danh trên khắp toàn cầu. Khách du lịch đến Huế thì không thể bỏ qua được hương vị thơm ngon cay nồng của tô Bún Bò đã làm rạng danh cho con người xứ Huế!


Vậy Bún Bò Huế ngon cỡ nào, hôm nay Tú chép xin giới thiệu cho các bạn bí kíp để nấu được món Bún bò Huế trứ danh này, nó rất đơn giản thôi nhưng trong sự đơn giản lại có sự tinh tế đến cao độ



I. Nguyên liệu - Định lượng - Sơ chế ( nấu cho 10 người ăn)

1. Xương ống heo.........................................1,5 ký..............................rửa sạch, trụng qua nước sôi 10p cho hết bọt, nấu nước dùng mới trong
2. Thịt bắp bò................................................400gr..............................rửa sạch,trụng nước sôi 5p vớt ra rửa sạch với nước lạnh
3. Bắp giò heo trước......................................400gr...............................để nguyên hoặc rút xương,lấy dây cột lại , trụng nước sôi 5p cho hết bọt, vớt ra rửa sạch lại với nước lạnh
4. Thịt heo bằm..............................................200gr
5. Chả lá Huế..................................................10 cái.............................Lột hết lá,xếp ra dĩa
6. Bún bò cọng lớn.........................................2 ký................................, Trước khi ăn, trụng nước sôi, sau đó cho ít dầu ăn vào đảo đều cho bún không dính vào nhau.
7. Mắm ruốc Huế: hiệu Bà Duệ ......................1 hũ nhỏ(200gr)............dùng để nấu nước dùng, satế
8. Gừng non..................................................... 1củ ( 100gr)................. rửa sạch để cả vỏ
9. Thơm ngọt.....................................................1 trái..............................rửa sạch
10. Hành tây.........................................................1 củ ( 500gr)..................bóc vỏ rửa sạch, để nguyên củ
11.Hành lá+ ngò rí.............................................100gr..............................rửa sạch, thái nhỏ
12.Chanh............................................................4 trái.............................. thái 1 trái thành 4 miếng
13. Ớt hiểm xanh............................................... 30gr...............................bằm nhỏ
14. Ớt bột khô .....................................................50gr
15. Quế cây: ........................................................1 khúc.........................dùng để nấu nước dùng cho thơm
16. Satế ................................................................100gr
17. Rau muống bào...............................................100gr...........................rửa sạch để ráo
18. Bắp chuối bào..................................................100gr..........................rửa sạch để ráo
19.Giá sống...........................................................150gr............................rửa sạch để ráo
20. Rau răm...........................................................30gr..............................rửa sạch để ráo
21. Các loại rau sống: húng lủi,rau quế,kinh giới......................................nhặt lấy lá , rửa sạch để ráo
22. Các loại gia vị: nước mắm, bột ngọt,đường,dầu điều, đường phèn

II. Cách thực hiện

1. Đun nước lèo:
- Bắc 1 nồi nước 10 lít lên bếp, cho vào nồi các nguyên liệu sau:
+ xương heo 1,5 ký,đã trụng qua nước sôi vào
+ bắp bò 400gr đã trụng qua nước sôi
+ Thịt chân giò heo trước, đã rút xương, bó lại,và trụng qua nước sôi
+ 1 bó xả cây,khoảng 15 cây đã rửa sạch
+ gừng non 1 củ để cả vỏ
+ 1/2 trái thơm chín
+ Hành tây : 1 củ
+ Đổ hũ mắm ruốc ra tô , cho nước vào khuấy đều cho lắng cát, để nước lắng xuống, cho vào nồi, tiếp tục múc ra để lọc 1 lần nữa
+ cho vào 25gr muối ( khoảng 1 muỗng súp)

Thơm chín cho vào có tác dụng làm mềm nhanh thịt bắp bò, thay vì 2 tiếng thì còn 1 tiếng

2. Đun cho nồi nước sôi lên rồi giảm lửa cho sôi riu riu, trong vòng 1 tiếng, vớt bắp bò, thịt chân giò ra ngâm vào nước lạnh
3. Bắc chảo lên bếp, cho 1 ít dầu ăn vào đun nóng, cho hành bằm vào phi vàng, cho thịt bằm vào xào nhanh cho thơm, cho vào 1 chút nước mắm,chút bột ngọt, xong cho ra tô, rắc ít tiêu lên trên
4. Bày rau sống ra dĩa : gồm rau muống bào, rau chuối bào,rau quế, húng lủi,rau răm
5. Thái thịt bắp bò,thịt chân giò thành những miếng mỏng xếp ra dĩa, bày kèm với chả Huế
6. Làm satế theo công thức sau:
+ Tỏi bằm : 1
+ Ớt bột khô: 1
+ Xả bằm : 1
+ Mắm ruốc huế: 1/4
+ Bột ngọt 10%
+ Dầu điều 3 muỗng canh
Cách làm: bắc chảo lên bếp, cho vào 2 vá dầu ăn,cho tỏi vào phi trước,tiếp theo cho xả, khi 2 thứ đều vàng thì cho nước đã pha mắm ruốc huế vào đun, cho tiếp bột ớt khô, bột ngọt, 3 muỗng dầu điều vào đun từ từ cho bay hết hơi nước là xong
7. Nồi nước lèo đã hầm được 2 tiếng thì xong, cho vào đó
+ 120gr đường phèn
+ 80gr bột ngọt
+ Satế 2 vá canh
+ Nước nắm : 150 ml
quấy nhẹ,đun riu riu múc ra tô bún bò

III. Trình bày

Bún bò đã trụng qua nước sôi , đảo với dầu ăn, cho vào tô khoảng 90gr
xếp thịt bắp bò - thịt chân giò heo- chả cây Huế  vào sau đó chan nước lèo lên, cho lên trên ít rau răm bằm nhỏ, xếp vài lát ớt sắt lên, bày kèm với rau sống, 1 chén satế, vài lát chanh, ớt sắt